Laatst ben ik weer even op bezoek geweest op de webstek van onze grote vriend Maurice de Hond. En wie kom ik op zijn blog tegen? Jan Bonte, die ook wel bekend staat onder zijn nom de plume Jan B. Hommel. "Wat nóu weer?!"—hoorde ik mezelf verzuchten toen ik zijn lange lap tekst met de titel "Hartspierontsteking en ontsteking van het hartzakje na mRNA-vaccin" zag. Maar goed, de laatste keer was het ook vermakelijk om diens schrijfsels te bekritiseren. Misschien ook ditmaal.
Deze keer maakt Bonte geen volledige ridicule en ongepaste vergelijking met de tweede wereld oorlog, maar waagt hij zich aan een pleidooi om kinderen en jonge adolescenten niet te vaccineren, omdat volgens hem de kans op hartziekten door het de mRNA vaccins niet opwegen tegen de risico's van een COVID-19 besmetting.
Zijn relaas begint met een betoog dat de opzet en uitkomsten van de klinische trials van de mRNA vaccins niet deugden, en dat big pharma slecht is. Dat is echter al lang irrelevant, want na honderden miljoenen vaccinaties met mRNA vaccins weten we dat de vaccins zeer veilig zijn. De mRNA vaccins werken ook niet alleen uitstekend tegen de originele alfa variant, maar blijken na een boosterprik nog steeds heel verdienstelijk werken tegen besmetting en ernstige ziekte door alle nieuwere varianten. Over trials praten is dus allang een gepasseerd station, en zou verder ingaan op dat deel van zijn epistel voornamelijk een oefening in zinloosheid zijn.
Enige waar ik nog wel even wat over kwijt wil is het volgende dat Jan Bonte schrijft: "Voor mensen met een minder goed functionerend immuunsysteem blijkt de effectiviteit veel lager te zijn dan de 95% die door de fabrikanten werd gerapporteerd." Ik moest wel even lachen toen ik dat las. Wat zijn nog meer briljante observaties van Jan Bonte? Dat basketbalschoenen bij mensen met een geamputeerd been 50% minder goed werken? Wat maakt het uit dat de effectiviteit van de vaccins lager is dan 95%? Wat maakt het uit dat de 'zero covid' strategie niet is gelukt? Bonte lijkt hier slachtoffer te worden van de zogenaamde "perfect solution fallacy"; een denkfout waarbij alleen perfecte oplossingen voor een probleem geaccepteerd worden. Nou, dan kan ieder ziekenhuis ook wel de prullenbak in, want die puilen uit van behandelingen die minder dan 100% effectief zijn.
Dan gaat Bonte verder over de Conditional Market Authorization waaronder de mRNA vaccins van Moderna en Pfizer/BioNTech vallen. Geen 'definitieve' toelating, zoals Bonte beweert, is echter in deze fase volkomen normaal binnen de EMA. De FDA in de VS is bijvoorbeeld al lang overgegaan tot volledige toelating van de mRNA vaccins, dus dat ligt gewoon aan het hanteren van een ander protocol daarin. En het is trouwens al jaren bekend dat de EMA langzamer werkt met het toelaten van nieuwe medicatie dan de Amerikanen, vaak tot grote frustratie van patiënten en medische specialisten in de EU. Dat is geen reden om het vaccin te weigeren dus, integendeel: een CMA betekent alleen dat er voorlopig nog iets beter gekeken wordt naar bijwerkingen en de effectiviteit over langere termijn van het vaccin, bijvoorbeeld na boostershots. Dat zou juist een geruststelling moeten zijn voor de mensen, maar wordt helaas nog altijd vaak op sociale media als argument misbruikt om mensen bang te maken voor vaccineren. Dat dit echter zou aantonen dat de mRNA vaccins onveilig zijn—of dat de EMA niet écht overtuigd is van de effectiviteit—is gewoon pertinent niet waar.
Dan bekritiseert Bonte de mRNA techniek, want dat zou na dertig jaar nog geen goedgekeurd medicijn hebben opgeleverd. Ten eerste gaat Bonte totaal voorbij aan het feit dat we vanwege de ernst van de pandemie eerst even nogal wat bureaucratische rompslomp uit de weg hebben geruimd. En het is al uitentreuren duidelijk gemaakt dat de daaruit vloeiende versnelde toelating NIET betekent dat er stappen over zijn geslagen. Alles wat protocolair normaal gedaan zou zijn, is nu immers ook gedaan. Het enige verschil is dat de papieren nu niet eerst een paar maanden op een hoge stoffige stapel liggen naast iemands bureau. Dat heet 'prioriteit', best wel een 'ding' tijdens pandemieën, dat weet zelfs de dorpsgek. En geen van de overige mRNA behandelingen hadden prioriteit, anders waren die waarschijnlijk (bij vergelijkbaar goed resultaat) ook al toegelaten. Dat je dit uitegerekend een medicus moet uitleggen is toch wel verbazingwekkend. Kennelijk heeft Bonte ook argwaan over het feit dat de COVID-19 vaccins de eerste mRNA behandeling zijn die op de markt komt. Maar wat wil je dan? Als iedereen telkens eerst wil afwachten totdat iemand anders de eerste is geweest, dan komt er natuurlijk helemaal nooit meer een nieuw product op de markt. De kat uit de boom kijken, heet dat. De meeste mensen vinden echter grote schreden in in de medisch wetenschappelijke vooruitgang zeer wenselijk. De vaccins zijn de eerste belangrijke succesvolle medische toepassing van mRNA, en dat heeft overduidelijk ook een stimulerend effect op onderzoek gehad. Nu al zien we bijvoorbeeld dat de mRNA COVID-19 vaccins een enorme impuls hebben gegeven aan de ontwikkeling van mRNA vaccins die bij de behandeling van allerlei vormen van kanker ingezet kunnen worden.
Bonte schrijft verder dat het geen twijfel lijdt dat men (te) weinig weet over de eventuele negatieve lange termijneffecten van de mRNA-vaccins. Maar dat is onzin. Natuurlijk is geen enkele wetenschapper ooit ergens absoluut 100% zeker over, maar dat we "(te) weinig" zouden weten over lange termijn effecten van mRNA is niettemin baarlijke nonsens. Wetenschappers weten verdomd goed hoe mRNA werkt, en zoals Bonte zelf schrijft is er al zeker 30 jaar aan (medisch) mRNA onderzoek beschikbaar. Zeker ook van virussen, en Bonte lijkt hier helemaal voorbij te gaan aan het feit dat het SARS-CoV-2 virus ook echt een ordinaire pathogene cel-kapende mRNA piraat is. Eventuele, hoogst zeldzame, bijwerkingen na vaccinatie zijn kinderspel vergeleken met wat het virus allemaal doet. Er is een veel grotere kans op peri- of myocarditis (en ook perimyocarditis of myopericarditis, afhankelijk van de exacte presentatie) door het SARS-CoV-2 virus, overigens zelfs ook als je het vergelijkt met andere virale infecties, en er zijn genoeg aanwijzingen dat ook adolescenten risico lopen. Bij een adenovector coronavaccin—dus geen mRNA-vaccin—is bovendien ook een toename in myocarditis gevallen gezien. Zie bijvoorbeeld deze relevante paper in Nature. Je mag dan aannemen dat deze bijwerking meest waarschijnlijk niet aan het mRNA ligt, maar aan iets dat al deze vaccins gemeen hebben: het spike-eiwit. Er is bijvoorbeeld onlangs nog een studie van de Universiteit Bristol verschenen waar in vitro gezien werd dat losse virale spike-eiwitten—dus onafhankelijk van het complete virus—een inflamatoire reactie in hartcellen kunnen veroorzaken. Hoewel die studie ook beperkingen heeft, en de spike-eiwitten in de vaccins er iets anders uitzien juist om minder/niet schadelijk zijn, kan dit een eerste hint zijn om die ontzettend zeldzame bijwerkingen in de vaccins te begrijpen.
Natuurlijk moet het voordeel van vaccineren altijd afgewogen worden tegen de risico's op bijwerkingen; volledig risicovrije medische handelingen bestaan niet. Maar COVID-19 blootstelling is op termijn onvermijdelijk, en weet je waar een veel erger spike-eiwit in zit? Juist; in het SARS-CoV-2 virus. Zie voormelde studie uit Bristol en eerdere studies die daar ook op wijzen. En voor het doem scenario die Bonte schetst—waarbij mogelijk een overvloed aan zeer zeldzame ernstige bijwerkingen optreden die allemaal gemist zouden worden door de registratiesystemen van FDA, Lareb, enzovoorts—is nooit enige aanwijzing gevonden voor welk vaccin dan ook. Dus kies je dan voor het voor bescherming met het zeer veilige mRNA van het vaccin, of het mRNA van een dodelijke ziekte? Je moet kiezen en dat zijn momenteel de enige twee opties. Lijkt me helder, dan kies je natuurlijk voor het vaccin. Dit is ook precies wat medische experts menen. Zie bijvoorbeeld deze paper uit Zwitserland.
Jan Bonte noemt dan ook nog één enkel case report uit Korea, waarin de schade door mogelijk (dus niet conclusief) aan vaccinatie gerelateerde hartspierontsteking beschreven wordt. En hij noemt ook een paar verslagen van de frequentie waarmee peri-/myocarditis mogelijk voor komt bij de relevante leeftijdsgroep na vaccinatie. Maar het risico op peri-/myocarditis door het virus wordt door Bonte juist gebagatelliseerd. Er zijn sedert zijn blog schrijfsel weer nieuwe studies verschenen, waardoor zijn mening hieromtrent veranderd kan zijn (zoals die paper in Nature die ik noemde in de vorige paragraaf). En ik geef ook toe dat er onzekerheid bestaat over de lange-termijngevolgen van de door vaccins (niet alleen mRNA vaccins) op korte termijn veroorzaakte hartspierontstekingen/pericarditis in jongeren, dat staat ook in die Zwitserse paper van bovenstaande paragraaf. Maar de aanzienlijk grotere kans op significant gezondheidsnadeel bij een doorgemaakte COVID-19 infectie is gewoon een feit, net als de grote effectiviteit van de vaccins—daar begint vrijwel iedere paper mee. Bovendien zijn medische specialisten inmiddels extra alert op klachten die passen by een peri-/mycarditis bij recent gevaccineerden, waardoor de risico's op gemiste diagnose en te laat (be)handelen sterk dalen. Bonte suggereert ook dat doordat niet alle COVID-19 gevallen ontdekt worden, het risico op peri-/myocarditis door COVID-19 overschat wordt. Maar net zoals bij oversterfte, kun je ook kijken naar de extra gevallen van peri-/myocarditis in een bepaalde periode ten opzichte van wat je normaal verwacht. Deze statistiek is blind voor het aantal uitgevoerde rtPCR's en ELISA's. Een overschatting is daarom niet waarschijnlijk.
De conclusie van Jan Bonte, namelijk dat kinderen en adolescenten zieker worden van het vaccin dan van COVID-19, is dus niet correct. Dat er telkens weer artikelen verschijnen die zijn bezwaren deels of geheel ontkrachten heeft alles te maken met het feit dat we met de pandemie nog altijd met een constant veranderend fenomeen geconfronteerd worden, en dat de kennis over SARS-CoV-2 ook dynamisch is. Wanneer een voldoende vaak voorkomende bijwerking gevonden wordt die ernstig genoeg is (zoals bij het AstraZeneca vaccin), kunnen de voordelen voor een bepaalde (leeftijds)groep niet meer opwegen tegen de nadelen. Het advies wordt dan onmiddellijk aangepast. Dat is gewoon echt gebeurd. Als er voldoende aanleiding is om dat nu ook te doen vanwege deze bijwerking, mag je erop vertrouwen dat de echte experts op dit vakgebied—o.a. de gezondheidsraad—dat gewoon (weer) zullen doen. Bonte haalt ook volkomen ten onrechte hard uit naar het zogenaamde 'Red Team' dat de overheid gevraagd en ongevraagd van deugdelijk advies voorzag inzake het beleid. Het is echter juist het ongevraagde advies van Jan Bonte waarvan nu wel duidelijk is dat het van 'nul en generlei waarde' is.
Reacties